Trong Linh Thao, cách cầu nguyện đầu tiên mà thánh I-nhã giới thiệu là phương thế nhận định sự hiện diện của Thiên Chúa bằng việc phản tỉnh kinh nghiệm ngày sống. Thánh I-nhã nhấn mạnh đến xét mình (thuật ngữ ngài dùng) nhắm đến tầm quan trọng của việc phản tỉnh cá nhân trong linh đạo I-nhã.
Xét mình mà thánh I-nhã nói đến trong Linh Thao bao gồm năm điểm:
- Tạ ơn vì những ơn lành của Thiên Chúa;
- Xin ơn Chúa Thánh Thần;
- Nhìn lại ngày sống, tìm những thời khắc Thiên Chúa hiện diện cùng chúng ta và những lúc chúng ta bỏ rơi Ngài;
- Tỏ lòng thống hối và xin Chúa thứ tha;
- Xin ơn để hoàn toàn sẵn lòng hơn với Chúa – Đấng vô vàn yêu thương.
Hạn từ xét mình có vẻ như muốn ám chỉ một kiểu tự xem xét – kiểm điểm nên rất cần nhấn mạnh một điều quan trọng rằng: hồi tâm xét mình cũng là một phương thế cầu nguyện. Thánh I-nhã cố gắng nhấn mạnh điểm này, khi điều được đề cập trước tiên trong việc cầu nguyện, hồi tâm xét mình theo thánh nhân chính là lòng biết ơn đối với Thiên Chúa.
Chúng ta có thể phác thảo giờ cầu nguyện hồi tâm xét mình như sau:
HỒI TÂM XÉT MÌNH
MỘT LỜI CẦU NGUYỆN VỚI CHÚA
Lạy Chúa, cảm tạ Ngài.
Con cảm tạ Ngài, lạy Chúa, vì Ngài ở với con luôn, nhưng cách đặc biệt hơn vì Ngài ở với con lúc này.
Lạy Chúa, xin gửi Thánh Thần xuống trên con.
Chúa ơi, xin ban Thánh Thần soi sáng trí khôn con và hong ấm trái tim con, để con biết trong ngày hôm nay Chúa và con đã ở với nhau nơi đâu, lúc nào và như thế nào.
Lạy Chúa, xin để con nhìn lại ngày sống.
Chúa ơi, hôm nay, ở nơi đâu và lúc nào con đã cảm nhận sự hiện diện của Ngài, bắt gặp khuôn mặt của Ngài, và nghe thấy lời Ngài?
Nơi đâu và khi nào con đã bỏ quên Ngài, tránh né Ngài, và có lẽ thậm chí bỏ rơi Ngài trong ngày sống này?
Lạy Chúa, hãy để con biết ơn Ngài và biết nài xin ơn tha thứ.
Chúa ơi, con cảm tạ Chúa vì những lúc Ngài và con đã ở cùng nhau và làm việc với nhau.
Con xin lỗi Chúa vì đã làm phiền lòng Chúa, những việc con đã làm hoặc những việc con đã không làm.
Lạy Chúa, xin ở lại gần bên con.
Xin kéo con lại gần hơn với Ngài hôm nay và ngày mai.
Lạy Chúa là Chúa của đời con – xin tri ân Ngài.
Đôi lúc lời cầu nguyện của chúng ta có thể hơi trừu tượng và hình thức. Phút Hồi Tâm Xét Mình mỗi ngày giúp chúng ta trở nên vững vàng hơn. Hồi tâm nhận định ngày sống trong Thần Khí giúp lời cầu nguyện của chúng ta đi vào thực tế cụ thể của đời sống. Bởi chúng ta là những người con của Thiên Chúa, đang sống trong thế giới được Ngài yêu thương và nâng đỡ, chúng ta dám đoan chắc rằng chúng ta có thể “lắng lặng mà nghe Chúa khẽ” trong đời sống mỗi người.
Một lợi ích sau cùng khi có được thói quen hồi tâm xét mình mỗi ngày: chúng ta sẽ không bao giờ ngưng cầu nguyện. Đôi lúc cầu nguyện trở nên khô khan. Đôi lúc chúng ta trăn trở không biết phải thưa gì với Chúa. Thói quen hồi tâm xét mình giúp cất đi những ưu tư này. Chúng ta có đến 24 giờ để nhìn lại ngày sống và sẽ có hàng trăm điều để thưa chuyện với Chúa, và để tạ ơn Ngài.
Tổng Hợp